Tùy theo vị trí, các nhà sử học, xã hội học hay văn học có thể nhìn và đánh giá những sự kiện lịch sử theo những chiều hướng khác nhau. Ngay cả trong phạm vi văn học, chúng tôi cũng chỉ lược qua những điểm chính yếu để nhìn ra chiều hướng thay đổi chứ không đi sâu vào toàn bộ những dòng văn học khác nhau của từng thời kỳ. Vì vậy, khuyết điểm chắc chắc không thể trách khỏi, mong được sự góp ý và bổ sung thêm của thân hữu và bạn đọc. Chúng tôi xin gửi lời cảm tạ tới các thân hữu: Nhà phê bình Đặng Tiến, nhà văn Nguyễn Tiến Văn và Phạm Thị Hoài, nhà thơ Đỗ Kh. và Nguyễn Thị Ngọc Nhung đã góp ý và hiệu đính một số sai sót để bài viết tương đối được hoàn chỉnh. Bài này mới là bài chính thức và mới nhất.
NHỮNG THIÊN SỨ NỔI DẬY
Khế Iêm dịch
Bruce Bawer
ON LEAVING THE ARTISTS’ COLONY
The way love rests upon coincidence,
the way a sense of family and home
can...
Tôi thực sự bất ngờ khi đọc bài Kinh Nghiệm Sáng Tác Trong Tù của anh Tâm do Khế Iêm gửi hai tháng trước đây, khoảng giữa tháng giêng 2007. Bài được viết tháng hai năm 1993, nhưng mười bốn năm sau tôi mới được đọc. Tôi đọc đi đọc lại đoạn cuối [“Trong quyển sổ tay mang thoát từ trại cải tạo về, có một câu tự nhủ khác: Viết như thể không có gì xảy ra. Không có gì đáng kể.
Tập “Dấu Quê” của Khế Iêm có tính đổi mới, nét hấp dẫn, lại dễ hiểu, tất cả cùng một lúc – là điều hiếm có trong thơ! Bài thơ đầu tiên cung cấp một dẫn nhập tốt về thi pháp của ông, cũng như về sự phát hiện của tập thơ rằng chúng ta làm gì với những hồi ức đầy tiềm lực [để bùng phát] về những nơi chốn chúng ta đã mất đi
Nhân ngày lễ Đôc lập xin mạn phép Xuân Thủy bàn vài lời về thơ nhạc Tân hình thức. Biết nói gì về thơ Tân Hình Thức, Xuân Thủy nghĩ rằng có lẽ những người sách tác muốn đi sâu hơn vào tâm khảm của con người đôi khi là những góc khuất, tiếng khóc từ quá khứ mà đã lâu rồi không sao có thể khóc được, có thể giãi bày được, như bất chợt thể luật thơ Tân Hình Thức lại có thể dâng trào nơi chỉ còn mình ta với nồng nàn.
Xuân Thủy 30/4/2021
