Bạn có thể hình dung nhóm 10 truyện ngắn trong tập truyện Lời Của Quá Khứ chỉ là 10 chương của một truyện dài, trong đó nhân vật chính là một phiên bản của chính tác giả Khế Iêm. Trong cả 10 truyện ngắn đó, độc giả có thể nhìn thấy các nhân vật như dường bước ra từ các truyện cổ tích đau đớn, nơi đó hiện thân của các nhân vật chỉ là nêu lên các băn khoăn đời người, tự thân mỗi nhân vật là những chất vấn về khó hiểu của kiếp người. Ngay cả các nhân vật nữ cũng rất mực khuôn phép, như dường không thể có thực trong thế kỷ 20 và 21.
NHỮNG THIÊN SỨ NỔI DẬY
Khế Iêm dịch
Bruce Bawer
ON LEAVING THE ARTISTS’ COLONY
The way love rests upon coincidence,
the way a sense of family and home
can...
Tôi thực sự bất ngờ khi đọc bài Kinh Nghiệm Sáng Tác Trong Tù của anh Tâm do Khế Iêm gửi hai tháng trước đây, khoảng giữa tháng giêng 2007. Bài được viết tháng hai năm 1993, nhưng mười bốn năm sau tôi mới được đọc. Tôi đọc đi đọc lại đoạn cuối [“Trong quyển sổ tay mang thoát từ trại cải tạo về, có một câu tự nhủ khác: Viết như thể không có gì xảy ra. Không có gì đáng kể.
Tập “Dấu Quê” của Khế Iêm có tính đổi mới, nét hấp dẫn, lại dễ hiểu, tất cả cùng một lúc – là điều hiếm có trong thơ! Bài thơ đầu tiên cung cấp một dẫn nhập tốt về thi pháp của ông, cũng như về sự phát hiện của tập thơ rằng chúng ta làm gì với những hồi ức đầy tiềm lực [để bùng phát] về những nơi chốn chúng ta đã mất đi
Nhân ngày lễ Đôc lập xin mạn phép Xuân Thủy bàn vài lời về thơ nhạc Tân hình thức. Biết nói gì về thơ Tân Hình Thức, Xuân Thủy nghĩ rằng có lẽ những người sách tác muốn đi sâu hơn vào tâm khảm của con người đôi khi là những góc khuất, tiếng khóc từ quá khứ mà đã lâu rồi không sao có thể khóc được, có thể giãi bày được, như bất chợt thể luật thơ Tân Hình Thức lại có thể dâng trào nơi chỉ còn mình ta với nồng nàn.
Xuân Thủy 30/4/2021