GS.TS Huỳnh Như Phương cho biết, sau cuốn sách Phản hồi từ miền Nam (Nhà xuất bản Đà Nẵng và Công ty Lyceum) Lần này, anh sẽ không viết lý thuyết và phê bình nữa mà dành thời gian viết tiểu luận và viết linh tinh. Sách bao gồm 2 phần, tuyển tập 36 bài viết về thơ, văn xuôi, bình luận chính trị và một số vấn đề chung của văn học.
1. Phần đầu tiên của cuốn sách có tên là “Nơi ở của tình yêu”. Ở đó, thơ ca nở rộ với thơ Neruda, Xuân Tâm, Nguyên Vy, Ngô Khả, Diễm Châu, Tường Linh, Ý Nhi, Đông Trinh… Có cảm giác rằng với thơ, nhà phê bình đã tìm được một miền đất mộng mơ. suy nghĩ của tôi.
Thời gian không có tuổi nên giới phê bình vẫn thấy ở Xuân Tâm (1916 – 2012) sự ngọt ngào của tuổi trẻ, và vẫn yêu thích ca khúc. Kì nghỉ nổi tiếng ngay từ thời Thời Mới. “Bài thơ 16 câu, chan chứa niềm vui, từ hình ảnh, cảm hứng đến giọng điệu, mỗi dòng đều ghi lại một tấm lòng trong sáng trong khoảng thời gian đẹp nhất của đời người” (trích “Xuân Tâm – người mộng mơ chiều suy nghĩ”).
Từ những bài viết đầu thập niên 1970, Huỳnh Như Phương không hề nghĩ mình là một nhà phê bình văn học. Qua quá trình quan sát đời sống văn học, nghiên cứu, đọc và giảng dạy, ông đã nuôi dưỡng cảm hứng viết về những hiện tượng văn học của thời đại mình, như một lời đáp trả cho sự nhộn nhịp, thăng trầm của cuộc sống. , sự thăng trầm của văn học. Giờ đây ông viết với sự đồng cảm của một nhà nghiên cứu được đào tạo bài bản về lý luận và phê bình văn học, luôn tìm ra sự hài hòa trong “đối tượng phê bình” của mình.
Tên sách Phản hồi từ miền Nam Vô tình nhưng có duyên, phù hợp với tinh thần hiểu biết lẫn nhau đó.
Người đọc có cảm giác phê bình văn học dưới ngòi bút Huỳnh Như Phương trước hết là lòng yêu tác phẩm và đánh giá cao thành tựu của tác giả, một thành tựu mà giới phê bình cảm thấy cần phải trân trọng, trân trọng. Hãy trân trọng nó như một “niềm tin”. Vì thế trong số khoảng 250 bài viết ngắn và dài liên quan đến văn học, được ông viết trong suốt 40 năm, ông chỉ biên soạn một phần để in thành sách. Dẫu ông biết, “Người ta thường ví những bài viết như thế như những bong bóng tan nhanh trên dòng nước, lúc lặng lẽ, lúc chảy xiết nhưng không bao giờ ngừng nghỉ của đời sống văn chương”.
Việc phát hành các tuyển tập quan trọng như Phản hồi từ miền Nam là “một nỗ lực để bảo vệ một số trang khỏi bị lãng quên trong thời đại tin tức”.
2. Phần 2 của cuốn sách là “Trong em có anh”, với các bài viết về Nguyên Ngọc, Hoàng Ngọc Biên, Cao Huy Thuần, Nhất Hạnh, Nguyễn Văn Trung, Võ Hồng, Thanh Thảo…
Là một độc giả trong thời kỳ chuyển tiếp, đến với văn học vào thời điểm đất nước đang trong giai đoạn lịch sử đặc biệt, Huỳnh Như Phương có cơ hội tiếp xúc và ghi lại những chân dung, bài thơ xuất sắc. . Như nhà thơ Ngô Kha bị giặc bắt và sát hại chỉ vài ngày sau khi Hiệp định Paris (1973) được ký kết. Giống như Diễm Châu, cái tên “Nếu độc giả ngày nay không dùng Internet thì biết rất ít về thơ ông, bởi phần lớn chỉ được đăng rải rác trên các báo ở miền Nam trước 1975” (trích “Diễm Châu – dịch giả và nhà thơ” ).
Khi hai nhà thơ này còn sống, họ đã làm thơ cho nhau, những bài thơ ghi dấu mối quan hệ giữa hai con người trong một thời kỳ có nhiều biến động của lịch sử. Họ không ngờ rằng trong thời gian ngắn, một người sẽ biến mất và người còn lại sẽ sống sót. Và bây giờ, sau mấy chục năm, nó lại xuất hiện trong một cuốn sách, để thế hệ tương lai, độc giả hôm nay được nghe câu hát “con chim mang số phận trong tâm hồn” – bài thơ Giống như đường dẫn khí mà Diễm Châu viết cho Ngô Kha.
TRONG Phản hồi từ miền Nam Sự quan tâm của một người thầy với công tác dạy văn và nghiên cứu văn là không thể thiếu. Không chỉ có mặt, Huỳnh Như Phương còn lắng nghe và đáp lại với tinh thần “hồi đáp” chân thành.
Đọc bài viết Đóng góp vào câu chuyện nghiên cứu văn học, chúng ta có thể thấy hai phần rõ ràng. Một phần là trình bày vấn đề đã được in dưới dạng bài viết, phần còn lại là lắng nghe ý kiến của độc giả khi đọc bài, từ đó lấy tư liệu để phát triển thêm bài viết của mình.
Giáo sư Huỳnh Như Phương nói trong buổi ra mắt sách: “Nếu chúng ta may mắn sống lâu hơn những bài viết thì cuốn sách này sẽ bị lãng quên trong vài năm nữa”. Nhưng điều đó không ngăn cản chúng ta viết, giống như Sisyphus lăn hòn đá lên đỉnh núi, dù chúng ta biết rằng khi đến đích, công việc lăn đá gian khổ lại bắt đầu lại.
Giáo sư-Tiến sĩ. Huỳnh Như Phương nguyên là Trưởng khoa Văn học Báo chí (1994 – 2001) Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh.
Ông đã xuất bản nhiều tác phẩm, ví dụ Giới thiệu tác phẩm văn học (1986), Tín hiệu mới (1994), Ngôi nhà và con người (2006), Nguồn cảm hứng trong văn học (2008), Bây giờ tôi đã trở về nhà… (2011), Thành phố – phim chuyển động chậm (2018), Những giấc mơ, tầm nhìn và tầm nhìn (2019)…